W sprawach windykacyjnych najważniejsza jest szybkość działania. W jednej chwili spółka może dobrze prosperować, mieć duży majątek. W następnej może nie mieć już środków ani woli spłaty długów. W przypadku niewypłacalności spółki z o.o., z uwagi na brak majątku istnieje jednak kilka możliwości na odzyskanie długu.
Zacznijmy od tego, że spółka jako osobny podmiot prawa odpowiada własnym majątkiem za swoje zobowiązania. Spółka ma bowiem osobowość prawną. Tym samym spłaty długu należy żądać od samej spółki.
Czy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest niezwykle korzystna z punktu widzenia dłużnika formą prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu handlowego wspólnicy nie odpowiadają za jej zobowiązania.
Bezskuteczność egzekucji z majątku spółki, a odpowiedzialność członków zarządu.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została pozwana przez wierzyciela o zapłatę. Wierzyciel uzyskał wyrok zasądzający. Następnie sąd nadał klauzulę wykonalności na wyrok i z takim dokumentem wierzyciel złożył wniosek egzekucyjny do komornika. Po przeprowadzeniu niezbędnych czynności komornik uznał, że egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna. W majątku spółki nie ma żadnych środków, z których wierzyciel mógłby się zaspokoić. Czy wierzyciel ma możliwość odzyskania pieniędzy od członków zarządu?
Na to pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Zgodnie z przepisami Kodeksu handlowego za zobowiązania spółki odpowiadają członkowie jej zarządu. Odpowiedzialność ta ma charakter osobisty, solidarny i subsydiarny. Co to oznacza? Odpowiedzialność osobista oznacza, że członek zarządu odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że członkowie zarządu są zobowiązani solidarnie do spłaty długu spółki. To znaczy, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Odpowiedzialność subsydiarna oznacza, że członkowie zarządu odpowiadają dopiero wówczas, gdy egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Wierzyciel nie ma w tym przypadku prawa wyboru, czy egzekwuje od spółki, czy od członków zarządu. Taka odpowiedzialność członków zarządu ma na celu ochronę wierzycieli przed ich działaniem. Członkowie zarządu mogliby bowiem celowo doprowadzić do niewypłacalności spółki i pokrzywdzenia wierzycieli.
Członek zarządu nie zawsze będzie jednak odpowiadał. Może on uwolnić się od odpowiedzialności jeśli wykaże że:
- we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki,
(Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zostać zgłoszony w terminie dwóch tygodni liczonych od dnia, w którym zaszła podstawa do jej ogłoszenia) - ewentualne niezgłoszenie wniosku nastąpiło bez winy członka zarządu,
- niezgłoszenie wniosku w odpowiednim terminie nie doprowadziło do powstania szkody po stronie wierzyciela,
- obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki postał, przed objęciem funkcji przez członka zarządu,
- dłużnik zakwestionował bezskuteczność egzekucji bowiem istnieje realny majątek spółki, z którego wierzyciel może się zaspokoić.
Wyegzekwowanie długu spółki od członków zarządu nie jest jednak takie proste. Wiąże się to z koniecznością wytoczenie postępowania sądowego przeciwko członkom zarządu. Ważne jest, aby postępowanie zostało wytoczone przeciwko członom zarządu, którzy pełnili funkcje w momencie powstania długu. Informacje o tym można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości w wyszukiwarce Krajowego Rejestru Sądowego. Ważna jest jednak szybkość działania.
Jeśli wierzyciel zdecyduje się na skorzystanie z usług profesjonalisty tj. adwokata czy radcy prawnego, sąd kosztami jego pracy obciąży dłużnika.
Katarzyna Wajs adwokat
Kancelaria z Poznania