Wyrok rozwodowy jest ostatnim etapem postępowania rozwodowego. Sąd po przeprowadzeniu wszystkich dowodów w sprawie, w tym przesłuchaniu świadków i stron wydaje orzeczenie w formie wyroku. Od daty uprawomocnienia się, wyrok kształtuje nowy stan prawny.
Kodeks rodzinny wprost określa jakie elementy powinien zawierać wyrok wydany w sprawie o rozwód. Sąd rozstrzyga o pięciu istotnych elementach:
- rozstrzyga, który z małżonków ponosi winę za rozkład małżeństwa,
- ustala wysokość alimentów na małoletnie dzieci stron,
- rozstrzyga o władzy rodzicielskiej,
- reguluje kontakty z dziećmi,
- orzeka o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez małżonków.
Jest jeszcze jeden element, o którym sąd może orzec w wyroku rozwodowym, ale nie musi, tj. podział majtku wspólnego małżonków.
Orzeczenie o winie małżonków rozwód w Poznaniu.
Co do zasady sąd w wyroku rozwodowym ma obowiązek rozstrzygnąć, które z małżonków jest winne rozkładu pożycia małżeńskiego. Sąd może uznać, że winę ponosi jedna ze stron lub obie. Na zgodne żądanie małżonków sąd może jednak odstąpić od orzekania o winie. Wówczas następują takie skutki jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Rozwód bez orzekania o winie jest zdecydowanie szybszy. Sąd bowiem nie przeprowadza w tym zakresie postępowania długotrwałego postępowania dowodowego. Korzyści jakie płyną z decyzji małżonków o zaniechaniu orzekania o winie wyjaśniłam szeroko w artykule pt: rozwód bez orzekania o winie.
Należy mieć jednak świadomość, iż orzeczenie o winie jednego z małżonków skutkuje określonymi konsekwencjami dla drugiego z nich. Więcej informacji znajdziecie w osobnym wpisie blogowym na temat konsekwencji rozwodu z orzeczeniem o winie.
Orzeczenie o alimentach na małoletnie dzieci stron.
Każdy z rodziców zobowiązany jest do zaspokojenia potrzeb małoletnich dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Sąd ustalając wysokość alimentów uwzględnia potrzeby dziecka oraz majątkowe i zarobkowe możliwości rodziców. Obowiązek alimentacyjny może polegać na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie dziecka albo pokrywaniu w całości lub części kosztów utrzymania lub wychowania.
Co do zasady jeśli dzieci przebywają u jednego z rodziców, jego obowiązek polega na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie dzieci. W takim przypadku Sąd rozwodowy, co do zasady zobowiązuje drugiego z rodziców do płacenia na rzecz dzieci, co miesiąc, określonej sumy pieniężnej.
Orzeczenie o władzy rodzicielskiej nad dziećmi.
Sąd może uregulować kwestie władzy rodzicielskiej w następujący sposób:
- może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom,
- może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, pozostawiając drugiemu z nich prawo do współdecydowania o najistotniejszych sprawach dziecka,
- może pozbawić władzy rodzicielskiej jednego lub oboje rodziców władz rodzicielskiej
Sąd uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez obojga rodziców może pozostawić wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom. Takie rozwiązanie jest możliwe kiedy rodzice są ze sobą zgodni. Ponadto są w stanie porozumieć się w zakresie sposobu wychowania dzieci. Warunkiem pozostawienia władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest przedstawienie pisemnego porozumienia. Porozumienie powinno określać sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Co do zasady rodzeństwo powinno wychowywać się razem.
Do 2015 roku, kiedy to weszły w życie zmiany Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, funkcjonowały odmienne zasady. Sądy bardzo rzadko powierzały władzę obojgu rodzicom. Regułą było powierzenie władzy jednemu z rodziców i ograniczenie drugiemu z nich. Aktualnie takie rozwiązanie jest możliwe, tylko kiedy pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest sprzeczne z dobrem dziecka. Dzieje się tak kiedy rodzice są ze sobą skonfliktowani i nie potrafią się porozumieć. Mają odmienne metody wychowawcze.
Orzeczenie o uregulowaniu kontaktów z dziećmi.
Orzeczenie o kontaktach rodziców z dzieckiem to kolejny obligatoryjny punkt wyroku rozwodowego. Sąd uwzględnia w tym zakresie – podobnie jak w kwestii opieki nad dziećmi – pisemne porozumienie rodziców. W przypadku jego braku sąd uwzględniając argumenty obu stron samodzielnie dokona uregulowania kontaktów. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego na zgodny wniosek obu małżonków sąd może odstąpić od orzekania w tym zakresie. Dzieje się tak kiedy rodzice potrafią się porozumieć. Ustalają kontakty na bieżąco uwzględniając przy tym potrzeby i wolę dzieci.
Orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez małżonków.
Ostatnim obligatoryjnym elementem wyroku rozwodowego jest orzeczenie w zakresie korzystania ze wspólnego mieszkania przez małżonków. Sąd rozstrzyga te kwestie jeśli strony po rozwodzie zamierzają korzystać ze wspólnego mieszkania czy domu. Sąd orzekając o sposobie korzystania z mieszkania bierze pod uwagę przede wszystkim potrzeby dzieci oraz małżonka, któremu powierzył władzę rodzicielską.
Podział majątku.
Sąd w wyroku rozwodowym na wniosek stron może zawrzeć rozstrzygnięcie co do podziału majątku wspólnego. Robi to jednak tyko wówczas, gdy jest możliwość przeprowadzenia go w stosunkowo krótkim czasie. Ma to miejsce najczęściej, gdy małżonkowie są zgodni co sposobu podziału oraz nie ma pomiędzy nimi sporu co do elementów jakie wchodzą w jego skład. W pozostałych przypadkach podział majątku jest dokonywany w odrębnym postępowaniu.
Reasumując, sąd w wyroku rozwodowym zobowiązany jest zawrzeć pięć obligatoryjnych elementów dotyczących małżonków oraz ich dzieci. W celu uzmysłowienia jak wiele do uregulowania jest w wyroku rozwodowym i jak długie może być postępowanie, wskazać należy że każdy z punktów wyroku może stanowić odrębne postępowanie. Jeżeli jednak małżonkowie nie maja małoletnich dzieci i nie mają zamiaru po rozwodzie wspólnie zamieszkiwać, wyrok rozwodowy może ograniczać się do jednego punktu dotyczącego winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego.
Katarzyna Wajs adwokat rozwodowy z Poznania