Zgodnie z zapisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są zobowiązani do tego, aby utrzymywać swoje dzieci. Chodzi tu o dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Sądy ustalają wysokość świadczenia alimentacyjnego najczęściej w sytuacjach, kiedy rodzicie nie zamieszkują już razem i nie są w stanie porozumieć się co do wysokości alimentów. Ma to miejsce również wówczas, gdy rodzic zobowiązany do utrzymania dziecka nie przekazuje na jego rzecz rządnych kwot. Wysokość alimentów jest ustalana przez sąd w sprawie o alimenty lub rozwód.
Z biegiem czasu może okazać się, że zasądzone alimenty są niewystarczające lub są zbyt dużym obciążeniem dla zobowiązanego. W takich przypadkach strony mogą porozumieć się co do ugodowej zmiany wysokości alimentów. Jeśli polubowne uregulowanie tej kwestii nie będzie możliwe pozostaje wyłącznie droga sądowa.
Wyrok w sprawie o alimenty.
Sąd wydając wyrok w sprawie o alimenty bierze pod uwagę stan faktyczny istniejący w dniu wydania wyroku. Alimenty zasądzane są jednak na przyszłość, zaś kwota świadczenia jest stała i nie podlega waloryzacji.
Siłą rzeczy z upływem czasu może nastąpić zmiana okoliczności zarówno po stronie uprawnionego jak i osoby zobowiązanej. Razem ze wzrostem dziecka rosną również wydatki na jego utrzymanie związanem.in. z edukacją czy życiem towarzyskim. Inne są wydatki na niemowlaka, a inne na nastolatka. Zmianie ulegają także koszty życia. Co roku wzrastają ceny żywności, czy te związane z kosztami za media oraz czynsz.
Konieczność zmiany wysokości alimentów może wynikać również z tego, że osoba zobowiązana do alimentów straci dobrze płatna pracę. Tym samym nie będzie miała już możliwości finansowania dziecka w takiej wysokości jak robiła to do tej pory.
Kiedy można żądać zmiany wysokości alimentów?
Przez zmianę stosunków należy rozumieć znaczące zmniejszenie lub brak możliwości zarobkowych zobowiązanego. Może mieć to miejsce wówczas, gdy rodzic ciężko zachoruje i straci zdolność do wykonywania pracy. W przypadku dzieci zmiana stosunków zachodzi wówczas, gdy znacząco zwiększyły się jego usprawiedliwione potrzeby. W takich sytuacjach wysokość ustalonych alimentów wymaga skorygowania poprzez ich obniżenie lub podwyższenie.
Do zmiany stosunków musi dojść pomiędzy wydaniem przez sąd wyroku ustalającego wysokość alimentów, a dniem złożenia nowego pozwu. Należy pamiętać, że niedopuszczalne jest oparcie powództwa na zdarzeniach, które dopiero będą miały miejsce.
Pozew o podwyższenie alimentów w Poznaniu.
Podwyższenie alimentów jest możliwe, jeśli powód wykaże, że od wydania wyroku nastąpiła zmiana usprawiedliwionych potrzeb małoletniego. Co to są usprawiedliwione potrzeby?
Usprawiedliwione potrzeby są to bieżące wydatki, koszty utrzymania, dostosowane do wieku dziecka, jego stanu zdrowia oraz uzdolnień. Obejmują potrzeby zarówno materialne jak i niematerialne. Zmiana usprawiedliwionych potrzeb dziecka najczęściej związana jest z jego wiekiem. Dziecko wkraczając na kolejne etapy edukacji potrzebuje coraz więcej książek, czy niezbędnego do nauki sprzętu elektronicznego. Ponadto zwiększają się jego potrzeby w zakresie rozrywki. Chodzi przede wszystkim o koszty związane z uprawianiem sportu, wyjściami do kina czy teatru oraz wypoczynkiem letnim.
Jakie dowody przedstawić w sądzie w sprawie o podwyższenie alimentów?
Osoba żądająca podwyższenia alimentów powinna złożyć w sądzie dowody, które potwierdzą to, że od czasu wydania wyroku zwiększyły się jej koszty utrzymania. Warto również przedstawić dowody, które potwierdzą, że polepszyła się sytuacja materialna zobowiązanego (jeśli taka zmiana również miała miejsce).
W przypadku pozwu o podwyższenie alimentów dowodami będą faktury, rachunki, czy paragony, a także wyciągi z konta bankowego. Ich przedstawienie ma na celu udowodnienie, że zwiększyły się koszty utrzymania dziecka. Powód może również powołać świadków, którzy mają wiedzę na temat zwiększenia usprawiedliwionych potrzeb.
Składając pozew należy dokładnie wyliczyć, ile wynoszą miesięczne koszty utrzymania dziecka. Trzeba wskazać osobno, ile kosztuje utrzymanie domu, wyżywienie, ubrania, rozrywka, środki higieny, leki itd.
Pozew o obniżenie alimentów.
Obniżenie alimentów jest możliwe, jeśli powód wykaże, że od dnia wydania wyroku nastąpiła zmiana jego zarobkowych i majątkowych możliwości. Zmiana ma miejsce najczęściej wówczas, kiedy zobowiązany straci dobrze płatną pracę, ma problemy zdrowotne w wyniku, których stał się niezdolny do pracy. Obniżenie alimentów jest też możliwe, jeśli zobowiązanemu urodziło się kolejne dziecko. Swój dochód musi podzielić pomiędzy dwoje lub więcej dzieci.
Należy pamiętać, że jeżeli zobowiązany do alimentów rodzic celowo zrezygnuje z pracy na skutek czego nie będzie miał dochodów, to sąd nie obniży alimentów. Sąd będzie oceniał bowiem nie to ile faktycznie zobowiązany zarabia, tylko ile mógłby zarobić, biorąc pod uwagę jego sytuację.
Jakie dowody przedstawić w sądzie w sprawie o obniżenie alimentów?
W sprawie o obniżenie alimentów należy złożyć dowody, które potwierdzą obniżenie zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Będzie to np. umowa o pracę, świadectwo pracy, wyciągi z konta bankowego, decyzja ZUS o niezdolności do pracy, dokumentacja medyczna itd.
Najważniejsze elementy pozwu o zmianę wysokości alimentów.
Zmiana wysokości alimentów następuje zawsze po przeprowadzeniu postępowania przez sąd rejonowy. W sprawach o zmianę wysokości alimentów właściwy będzie sąd rodzinny miejsca zamieszkania dziecka.
Formułując żądania pozwu należy pamiętać o tym, aby powołać się na treść poprzedniego orzeczenia. Przykładowa treść żądania może brzmieć:
„Wnoszę o zmianę punktu 1 wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu, III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 1 lutego 2019 r., w sprawie o sygn. akt: III Rc 123/18, poprzez podwyższenie wysokości zasądzanych na rzecz małoletniego powoda Jana Kowalskiego od pozwanego Janusza Kowalskiego alimentów z kwoty 1.000 zł miesięcznie do kwoty 1.500 zł miesięcznie.”
W pozwie należy podać wartości przedmiotu sporu. Wyliczenie wartości przedmiotu sporu może okazać się problematyczne, dlatego poniżej wskazuję jak należy to zrobić prawidłowo.
Jeżeli powód żąda podwyższenia alimentów z kwoty 1.000 zł do 1.500 zł miesięcznie. To różnice w wysokości 500 zł należy pomnożyć przez 12 miesięcy, ponieważ jest to świadczenie okresowe. Tym samym wartość przedmiotu sporu w tej sprawi wyniesie 6.000 zł.
W przypadku pozwu o obniżenie alimentów sytuacja będzie wyglądała podobnie. Jeśli zobowiązany żąda obniżenia alimentów z kwoty 1.000 zł do 700 zł miesięcznie. To różnicę w wysokości 300 zł należy pomnożyć przez 12 miesięcy. Wartość przedmiotu sporu będzie wynosiła 3.600 zł.
Dlaczego tak ważne jest wyliczenie wartości przedmiotu sporu?
Od wartości przedmiotu sporu wylicza się opłatę od pozwu, którą należy uiścić, aby postępowanie sądowe zostało wszczęte. Aktualnie w sprawach do 20.000 zł, sądy pobierają opłatę stałą. Jej wartość zależy od wysokości wartości przedmiotu sporu i w sprawach:
- do 500 zł – opłata wynosi 30 zł,
- od 500 zł – 1.500 zł – opłata wynosi 100 zł,
- od 1.500 zł – 4.000 zł – opłata wynosi 200 zł,
- od 4.000 zł do 7.500 zł – opłata wynosi 400 zł,
- od 7.500 zł do 10.000 zł – opłata wynosi 500 zł,
- od 10.000 zł do 15.000 zł – opłata wynosi 750 zł,
- od 15.000 zł do 20.000 zł – opłata wynosi 1.000 zł.
Jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza kwotę 20.000 zł, to opłata od pozwu wynosi 5% tej wartości. Nie więcej jednak niż 200.000 zł.
W naszym przykładzie pozwu o podwyższenie alimentów opłata będzie wynosiła 400 zł.
W przykładzie pozwu o obniżenie alimentów opłata wyniesie 200 zł.
Ważne!
Należy pamiętać, że na wysokość świadczenia alimentacyjnego nie mają wpływu następujące świadczenia:
- świadczenie z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego,
- świadczenie 500 Plus,
- świadczenia wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej,
- świadczenia rodzinne,
- rodzicielskie świadczenia uzupełniające.
Oznacza to, że sąd ustalając wysokość alimentów nie obniży zobowiązania rodzica np. o wysokość świadczenia 500 Plus. Te świadczenia oraz ich wysokość nie mają wpływu na kwotę zasądzonych alimentów.
Podsumowując podwyższeni lub obniżenie alimentów jest możliwe. Wszystko jednak zależy od indywidualnej sytuacji i zmian jakie zaszły w życiu dziecka oraz jego rodziców. Bez wątpienia trudno utrzymać nastolatka z alimentów, które zostały zasądzone w czasie, kiedy był niemowlakiem. Koszty jego utrzymania diametralnie się przecież zmieniły. Rodzic, który stracił dobrze płatna pracę w wyniku choroby nie jest w stanie płacić wysokich alimentów. Zapewne brak złożenia pozwu o obniżenie alimentów skutkowałby tym, że jego dług alimentacyjny tylko by się powiększał.
Katarzyna Wajs Adwokat z Poznania
|kancelaria Adwokacka Poznań